Ինչպես եղավ, մի օր այդ սիրուն մանուկը վազելով թիթեռնիկի հետևից, հեռացավ ջրաղացից, ընկավ մացառների մեջ, անցավ ձորակից ձորակ, կորցրեց ջրաղացի շավիղը ու գնաց, գնաց, հասավ մեծ ճանապարհին, նստեց եզերքին ու լաց եղավ:
Անցավ մի քարավան. մի ուղևոր տեսավ լացող մանուկին, խղճաց, վեր առավ և իր հետ տարավ:
Ջրաղացը անուշ-անուշ մտմտալով, մանուկ օրերից մի հեքիաթ էր պատմում՝ մանկության պես սիրուն, մանկության պես ոսկի…
2. Բաժանի՛ բաղադրիչների (մասերի) հետևյալ բառերը․ անուշ, մանուկ, ջրաղաց, խեղճ, դուռ, հեքիաթ, օր, ուռենի, հին, քարավան, զավակ, երիտասարդ, շքեղ
Жили-были старик со старухой. Ели они как-то раз горох и уронили одну горошинку на пол. Покатилась горошинка по полу и скатилась под пол. Долго ли, коротко ли лежала там горошина, только вдруг стала расти. Росла, росла и выросла до потолка. Прорубил старик потолок, а горошина всё растёт да растёт — и выросла до самого неба. Захотелось старику со старухой гороха. Взял старик мешок и полез на горошину. Лез, лез, добрался до туч, видит: сидит на тучке петушок — золотой гребешок, а рядом блюдо золотое. Старик взял блюдо и петушка и спустился по горошине в избу. Спустился и говорит: Вот тебе старуха подарочек: петушок – золотой гребешок и золотое блюдо. Старуха обрадовалась, взяла блюдо, повернула разок — смотрит, упали на стол блин да пирог. Что ни повернёт — всё блин да пирог, блин да пирог! Обрадовались старик со старухой, стали жить не тужить. ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ Хотели бы вы, чтобы вам подарили чудо-блюдо? Да, я бы хотел. Если бы у тебя было такое блюдо, какое одно желание ты бы попросил его исполнить? Я бы попросил богатство. Кому бы ты хотел подарить такое блюдо? Почему? Я бы хотел подарить Маме. Потому что Я её очень люблю.
Արեգակն ու նրա շուրջը պտտվող բոլոր երկնային մարմինները՝ մոլորակները, նրանց արբանյակները, հազարավոր քարաբեկորները միասին, կազմում են Արեգակնային համակարգը։
Արեգակնային համակարգը նաև մեր մոլորակի «տունն» է, եթե կարելի է այդպես ասել։ Իսկ առհասարակ այս «ընտանիքում» կա 8 մոլորակ, որոնց մեծ մասը գոնե 1 արբանյակ ունի: Երկրի բնական արբանյակը, օրինակ, Լուսինն է։ Ի դեպ, հնում արբանյակ են անվանել ծառային, որը միշտ տիրոջ կողիքն էր. ուղեկցում էր նրան և ըստ անհրաժեշտության` հոգում նրա այս կամ այն կարիքը։ Այդ առումով՝ Լուսինն իսկապես «օգնական» է․ կյանքը Երկրի վրա անհնար կլիներ առանց նրա լուսարձակման ու մագնիսական հատկանիշների (թեպետ գիտենք, որ լույսը նա ինքը չի արձակում, այլ անդրադարձնում է Արեգակից)։
Արեգակի շուրջը պտտվում են նաև բազմաթիվ այլ, ավելի փոքր երկնային մարմիններ, որոնք, սակայն, ի տարբերություն մոլորակների, անկանոն ձև ունեն՝ կարտոֆիլի նման, նաև չափազանց փոքր են և կոչվում են երկնաքարեր։
Իսկ 8 մոլորակներն են Մերկուրին (հայկական անունը՝ Փայլածու), Վեներան (Արուսյակ), Երկիրը, Մարսը (Հրատ), Յուպիտերը (Լուսնթագ), Սատուրնը (Երևակ), Ուրանը և Նեպտունը։
Այս մոլորակներից առաջին չորսը՝ Մերկուրին, Վեներան, Երկիրը և Մարսը, կարծր են․ գետին ունեն: Յուպիտերն ու Սատուրնը գազի վիթխարի գնդեր են, սակայն չեն այրվում, ինչպես աստղերը, ուստիև համարվում են մոլորակ։ Իսկ Ուրանը և Նեպտունը կազմված են գազից և սառույցից:
ՄԱՍ II
Արեգակնային համակարգի ամենամեծ մոլորակը Յուպիտերն է՝ պատված պարուրաձև ոլորվող ամպերով: Յուպիտերը բաղկացած է հիմնականում ջրածնից:
Մոլորակներից Սատուրնն ունի գեղեցիկ, գունագեղ օղակներ, որոնք կազմված են քարե և սառցե մարմիններից, ինչպես նաև փոշու մասնիկներից: Ուրանն էլ ունի օղակներ, այն էլ տասը, սակայն դրանք չափազանց նեղ են և հայտնաբերվել են միայն 1977 թ․, երբ այն անցավ մի աստղի առջևով, և այդ օղակները փակեցին վերջինիս լույսը:
Մոլորակներն Արեգակի շուրջը պտտվում են ոչ անկանոն, այլ ամեն մեկը՝ որոշակի ուղեծրով: Այդ ուղեծրերը կոչվում են էլիպս: Երբ մոլորակը պտտվում է էլիպսաձև (ձվաձև), նրա հեռավորությունն Արեգակից շարունակ փոփոխվում է: Այդպես, օրինակ, Երկրի վրա առաջանում են տարվա եղանակները։
Բոլոր մոլորակների ուղեծրերը գտնվում են մոտավորապես նույն հարթության վրա, այնպես որ Արեգակնային համակարգը նման է հարթ սկավառակի: Միայն Պլուտոնն է պտտվում այլ հարթությամբ, սակայն նրան 2006 թ․ «զրկեցին» մոլորակի կարգավիճակից, քանի որ պարզեցին, որ իրականում չափազանց փոքր է և բաղկացած միայն քարից ու սառույցից։ Պլուտոնը նույնպես համարվեց երկնաքար, թեպետ գնդաձև է։
Երկիրն Արեգակի շուրջը պտտվում է 1 տարում, իսկ Մերկուրին՝ 88 օրում, որովհետև այն Արեգակից 58 միլիոն կիլոմետր է հեռու, իսկ մեր մոլորակը՝ 150 միլիոն կիլոմետր: Մարսի վրա տարին տևում է գրեթե 2 անգամ ավելի երկար, քան Երկրի վրա:
Բոլոր մոլորակներից Երկրին ավելի հաճախ մոտենում է Վեներան: Այն երեկոյան կարելի է տեսնել երկնքի արևմտյան, իսկ առավոտյան՝ արևելյան մասերում:
Մյուս մոլորակներում կյանք չի հայտնաբերվել, բայց դրանց գոյությունն էլ, անշուշտ, ինչ-որ մի կենսական նշանակություն ունի, քանի որ աստղագետներն արդեն հաստատապես գիտեն՝ Տիեզերքում ամեն բան ներդաշնակ է, և ոչինչ պատահական չի լինում։
Հին ժամանակներում, երբ Սանտա Կլաուսն ու Ձմեռ պապը դեռեւս Հայաստան չէին հասել, մեր նախնիները Նոր տարվա տոնը մեր պես չէին նշում։ Սակայն, «օտար» ձմեռային հրաշագործների բացակայության պատճառով Հայաստանում ամենևին էլ տխուր չի եղել։ Մեր հայկական հին Նոր տարին շատ գեղեցիկ մի առասպել ունի։
Հին առասպելի համաձայն հենց հունվարին է բնության աստված Ամատուրը սեր խոստովանել իր ապագա կնոջը՝ Ամանորին, ում պատվին էլ նոր տարվա տոնն անուն է ստացել։ Հետաքրքիր է, որ խոստովանության հետ մեկտեղ Ամատուրն իր սիրելիին խնձոր է նվիրել։ Եւ, ըստ ավանդույթի, ամանորյա գիշերը մարդիկ ներում էին միմյանց բոլոր վիրավորանքներն ու խնձոր էին նվիրում։ Հին հայերը երբեք տոնածառը փայլազարդերով չեն զարդարել։
Ընդունված է եղել կլոր գաթա թխել, որի կենտրոնում զեյթունի ճյուղ էին ամրացնում ու վրան չրեր ու ընկույզ էին կախում։ Հետո, երբ ճյուղից կախված հյուրասիրությունները վերջանում էին, ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամ դրա վրա իր մազն էր կապում ու ճյուղը նետում էին թոնիրը, որպես ընտանիքի բոլոր անդամների երկարակեցության երաշխիք։ Իսկ փայլերով զարդարված տոնածառի փոխարեն հայուհիները չորացած խոտերից ու բույսերից ավանդական ծառ էին սարքում։
Մեր նախնիները նոր տարվա գիշերը սիրում էին իմանալ, թե ինչպիսին կլինի եկող տարին։ Այդպիսի «գուշակությունների» համար հարցի օբյեկտի ձևով հատուկ բլիթներ էին թխվում. եթե հերաքրքրում էր ֆինանսական հարցը, ապա բլիթը թխում էին քսակի տեսքով, եթե տնային կենդանու առողջության մասին՝ կովի տեսքով և այլն։ Եթե խմորը բարձրանում էր, նշանակում է տվյալ հարցում հաջողություն էր սպասվում։ Եւս մեկ հետաքրքիր հայկական սովորույթ էր սկսվում հունվարի մեկի գիշերը։ Տանտերը անտառից կոճղ էր բերում տուն, և մինչեւ Սուրբ ծննունդ տուն եկած յուրաքանչյուր հյուրը կոճղից կարող էր մի կտոր պոկել, այն գցել կրակի մեջ ու երազանք պահել։
Слова, которые называют движение, действие, процесс и отвечают на вопросы: что делать? что сделать? что делает? что делают? что делал? что будет делать? — слова-действия: пчела (что делает?) жужжит, солнце (что сделало?) встало, ночь (что сделает?) настанет.
Выделите слова-действия и задайте к ним вопросы
Вот (что сделал) прошёл дождь. Бежит (что делает) по улице маленький ручей. Ребята с радостью спешат (что делают) к ручью. Они (что делают) готовятся пускать кораблики.
2.К словам, обозначающим предмет, подберите и запишите несколько слов, обозначающих действия предмета.
Листья падают, растут, желтеют, шуршат.
Дети играют, плавают, учатся, рисуют.
Звезды светятся, падают, горят, сверкают.
Задание. Выделите цветом слова-действия настоящего времени.
Уж тает снег, бегут ручьи, В окно повеяло весною… Засвищут скоро соловьи, И лес оденется листвою!
Выделите слова-действия н прошедшего времени. День только что начинался. По бледному голубому небу,точно клочьями,повисли мохнатые пушистые облака. Над садом легой дымкой стоял туман . Солнце еще не поднялось,но земля уже ожидала его появления.
Выделите слова-действия н которые стоят в будущем времени Когда в солнечное утро, летом, пойдёшь в лес, то на полях, в траве, видны алмазы. Когда подойдёшь ближе и разглядишь, что это такое,то увидишь, что это капли росы собрались в треугольных листах травы и блестят на солнце.
❄Արեգ Ալիխանյան❄ 